انواع گونه های آویشن در ایران؛ خواص باور نکردنی آویشن را بدانید

آویشن (Thymes)

آویشن یا آزربه، سرده ‌ای از تیره نعناعیان است. گیاه آویشن به طور تقریبی ۳۵۰ گونه دارد. در ایران ۱۴ گونه از این گیاه معطر رشد می کند. شباهت این سرده به مرزنگوش بسیار نزدیک است و در مناطق کوهستانی می‌روید.

محل رویش آویشن

آویشن در حال حاضر در سراسر جهان کشت  و تولید می‌شود و برگ‌ های آن معمولا به صورت خشک شده و به عنوان چاشنی نیز در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زنبور ها نیز جذب گل ‌های آویشن می‌شوند؛ جالب است بدانید عسل آویشن سیسیل (در ایتالیا) از صدها سال پیش مشهور است. این گیاه گونه های مختلفی دارد اما معروف ترین آن را می توان آویشن فرانسوی نام برد.

روغن عصاره‌ ای آویشن ترکیب اصلی عنصر، تیمول است که به آن خاصیت ضد عفونی‌ کننده بخشیده است. به این علت روغن آویشن معمولا در دهان‌شویه‌ ها و خمیردندان‌ ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن باعث از بینرفتن  میکروب‌ها و عفونت دهان شده و همچنین از دندان در برابر پلاک و پوسیدگی محافظت می‌کند. تیمول نیز باعث  از بین  رفتن قارچ‌ ها شده  و به صورت تجاری در تهیه‌ی ضد عفونی ‌کننده ‌های دست و کرم ‌های ضد قارچ استفاده می‌شود.

عناصر تشکیل دهنده آویشن علاوه بر کاروکرول، حاوی تعدادی فلاونوئیدها از جمله آپيژنین (apigenin)، نارينژين (naringenin)، لوتئولین (luteolin) و تیمونین (thymonin) است. این فلاونوئیدها باعث افزایش قدرت آنتی ‌اکسیدانی این گیاه می شوند.

تاریخچه‌ی آویشن

در گذشته دور مصریان بصورت هوشمند از آویشن برای مومیایی کردن استفاده می‌کردند. آویشن به دلیل دارا بودن مقدار زیاد تیمول ، باکتری ‌ها و قارچ ‌ها را از بین برده و ماده ‌ای فوق‌ العاده برای مومیایی کردن می باشد.

در دوران باستان، آویشن نماد شجاعت، مردانگی و قدرت بود. جالب است بدانید  سربازان رومی به نشانه‌ی احترام شاخه ‌ای از برگ ‌های آویشن را با یکدیگر مبادله می‌کردند. یونانی ‌ها و رومی ‌ها دسته‌ ای  از آویشن را به جهت پاک ‌سازی خانه‌ و معابد خود می‌سوزاندند. دیگر کاربرد رایج این گیاه به جهت مصرف دارویی، در آب حمام خود استفاده می‌کردند.

در اروپا نیز در قرون وسطی، برگ ‌های گیاه آویشن را زیر بالش قرار می دادند تا خواب آرامی داشته باشند.

گونه‌ها

آویشنیان حدود ۳۵۰ گونه دارد، از جمله:

• آویشن اوراسیایی Thymus pannonicus
• آویشن پشمی Thymus pseudolanuginosus
• آویشن خزنده Thymus praecox
• آویشن زیره‌ای Thymus herba-barona
• آویشن لیمویی Thymus pulegioides
• آویشن معمولی Thymus vulgaris
• آویشن مورودر Thymus moroderi
• سوسنبر Thymus capitatus
• ثومون Thymus serpyllum
• آویشن دنایی”Thymus Dena”

آویشن در ایران

۱۴ گونه از گیاه آویشن در نقاط مختلف کشورمان شناسایی شده اند که برخی از آن‌ ها انحصاری هستند.

جالب است بدانید بعضی از گونه های گیاه آویشن فاقد پرچم هستند و در برخی پرچم  زودتر از مادگی رسد خواهد کرد. این گیاه معمولاً به صورت خودرو و در ناحیه ارتفاعات رو به شرق رشد می‌کند. معمولا آویشن در زاگرس در بین صخره ‌ها، لبه پرتگاه‌ ها و حاشیه دره ‌ها قابل برداشت است. بعضی از گونه ‌های آویشن وجود دارند که در آب و با بذر کشت می‌شوند. در ایران رایج ترین گونه دو نوع آویشن شیرازی و آویشن کوهی را می تان نام برد.

ساختار و شمایل  ظاهری گیاه آویشن

گیاه آویشن دارای ساختار بوته ‌ای، ساقه چوبی یا علفی و پرشاخه است دارای ارتفاعی به حدود ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌ متر و در بعضی گونه ‌ها تا اندازه حداکثر ۴۰ سانتی ‌متر رشد خواهد کرد. برگ‌ های این گیاه معطر، تا حدودی همیشه سبز، برگ ‌های آویشن بیضی شکل ودر اندازه کوچک است. طعم برگ ‌ها تند و تیز است. گل ‌های گیاه آویشن به رنگ ‌های ارغوانی کم ‌رنگ یا سفید و به شکل لوله ‌ای، دو لبه، صمغی و بسیار کوچک یافت می شوند.

هر28 گرم آویشن تازه، از این مواد تشکیل شده:

•     ۲۸ کالری
•     ۶٫۸ گرم کربوهیدرات
•     ۱٫۶ گرم پروتئین
•     ۰٫۵ گرم چربی
•     ۳٫۹ گرم فیبر
•     ۴۴٫۸ میلی‌ گرم ویتامین سی
•     ۱۳۳۰ واحد ویتامین A
•     ۴٫۹ میلی‌ گرم آهن
•     ۰٫۵ میلی ‌گرم منگنز
•     ۱۱۳ میلی‌ گرم کلسیم
•     ۴۴٫۸ میلی ‌گرم منیزیم
•     ۰٫۱ میلی ‌گرم ریبوفلاوین
•     ۰٫۲ میلی‌ گرم مس
•     ۰٫۱ میلی‌ گرم ویتامین B6
•     ۱۷۱ میلی ‌گرم پتاسیم

خواص آویشن که باورکردنی نیست

خواص آویشن برای پوست

ضد پیری

 آویشن به دلیل دارا بودن خواص آنتی ‌اکسیدانی روند پیری پوست را به تاخیر می اندازد و سبب درخشان شدن پوست می‌شود.

رفع خشکی پوست

 می توان از دیگر خواص آویشن، تاثیر بی‌نظیر آن در درمان اگزما و رفع خارش و خشکی پوست اشاره نمود.

درمان آکنه

 از دیگر خواصی که آویشن دارد، داشتن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچ است که می‌تواند از التهاب پوستی جلوگیری کرده و یک درمان خانگی برای آکنه می باشد.

درمان زخم

 از روغن آویشن برای تسکین جای زخم‌ ها و سوختگی‌ ها می‌توان بهره مند شد.

خواص آویشن برای مو

درمان شوره سر با آویشن

با توجه به اینکه آویشن خواص ضد باکتریایی دارد، می تواند پوست سر را تمیز کند و در درمان شوره سر مؤثر واقع شود. این گیاه غالبا به عنوان یک ماده اصلی  در تولید شامپو یا نرم‌ کننده ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوشیدن دمنوش و یا  چای آویشن در بهبود شوره سر موثر هستند.

همچنین لازم به ذکر است که 2 نوع اصلی آویشن قرمز و سفید وجود دارد. میزان  استفاده بیش از حد آویشن نوع قرمز باعث ایجاد  حساسیت یا تحریک پوست سر میشود. در نتیجه توصیه میشود که از نوع سفید آن مصرف کنید.

درمان ریزش مو

 استفاده از روغن آویشن می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند و موها را ضخیم تر و درخشان نماید.

تحریک رشد مو

 مواد مغذی تشکیل دهنده آویشن با اثر بر فولیکول‌های مو به رشد مو و سالم و براق شدن مو کمک می‌کند. روغن آویشن را با روغن زیتون ترکیب کنید و به کف سر خود ماساژ دهید  تا موهای سالم‌تر و براق‌تر داشته باشید.

خواص آویشن در لاغری

یکی از خواص مهم آویشن می‌توان به خواص آویشن در لاغری و کاهش وزن اشاره کرد. درطب سنتی استفاده از دمنوش آویشن و داروهای آویشن به افرادی که خواهان کاهش وزن و لاغری هستند توصیه می‌شود.

استفاده آویشن در افرادی که مزاج سرد دارند به دلیل طبع گرم آن، مخصوصا آن‌ هایی که در ناحیه شکم مستعد چاقی هستند، باعث کاهش وزن و لاغری می‌شود. آویشن خاصیت دیوریتیک (ادرار آور) دارد که موجب دفع سموم و کاهش وزن افراد می‌شود. دمنوش آویشن سبب افزایش متابولیسم بدن می‌شود که این مورد خود تاثیر بسزا و چشم گیری در لاغری دارد.

هضم سریع غذا، رفع یبوست و کارکرد صحیح و درست سیستم گوارش نیز می‌تواند به لاغری و کاهش وزن کمک کند، مصرف یک فنجان دمنوش آویشن در طول روز می‌تواند به عملکرد بهتر سیستم گوارش کمک کند. مصرف دمنوش آویشن صبح‌ ها توصیه می شود چون به کاهش اشتها و رفع سوءهاضمه کمک می‌کند.

 خواص آویشن برای بدن

از مهم ترین خواص آویشن می‌توان به خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی آن اشاره کرد. گیاه آویشن باعث کاهش چرک و عفونت گلو می شود. از دیگر خواص آویشن می‌توان به خاصیت خلط‌آور بودن آن را ذکر نمود که در درمان سرفه بسیار مفید است.

همچنین آویشن به دلیل سرشار بودن از ویتامین‌‌های A و C ، مواد معدنی، روغن تیمول و آنتی اکسیدان ‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است،. مصرف عرق آویشن به صورت روزانه و نوشیدن دمنوش آویشن می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند.

آویشن از سطح بالای پتاسیم برخوردار است. پتاسیم می‌تواند در کنترل فشار خون و ضربان قلب نقش موثری ایفا کند، در نتیجه مصرف آویشن و فشار خون با یکدیگر ارتباط داشته و می‌تواند برای کنترل فشار خون موثر باشد. نوشیدن دمنوش آویشن و چای آویشن به کنترل فشار خون کمک شایانی  می کند.

خواص آویشن برای ریه و در زمان کرونا

یکی دیگر از خواص آویشن آنتی سپتیک و آنتی بیوتیک بودن آن است. آویشن برای بهبود مشکلات تنفسی همانند برونشیت، سرفه بسیار موثر است. استفاده آویشن همینطور برای درمان گلودرد و سردرد مفید است. آویشن برای درمان عفونت‌ های مجاری تنفسی فوق‌العاده است. آویشن خلط‌آور بوده و می‌تواند در گلودرد و سرماخوردگی نیز مفید باشد. همچنین می‌توانید چای آویشن را با عسل میل کنید و از خواص آویشن برای سلامتی بهره‌مند شوید. مصرف آویشن به صورت بخور می‌تواند برای  بهبود افرادی که دچار سینوزیت‌های مکرر و چرکی می‌شوند استفاده کرد.

خواص آویشن کوهی

نام علمی آویشن کوهی Thymus vulgaris L است. آویشن کوهی به هضم راحت تر غذا در افراد دارای مزاج سرد کمک شایانی می‌کند. همچنین مصرف آویشن کوهی به صورت دم شده برای دلپیچه و سکسکه مفید می باشد. آویشن کوهی می‌تواند به نفخ معده کمک ‌کند. از دیگر خواص آویشن کوهی این است که سرشار از اسیدهای آمینه است و در درمان ضعف و بی‌حالی انسان موثر است. از بین بردن بوی بد دهان و کاهش بوی نامطبوع تعریق را می‌توان به‌ عنوان دیگر خواص آویشن کوهی نام برد.

خواص آویشن شیرازی

آویشن شیرازی که با نام علمی  Zataria multiflora boiss  شناخته می شود‌. آویشن شیرازی ضدنفخ و اشتهاآور است. از دیگر خواص آویشن شیرازی  می توان خواص ضد قارچی، ضد انگلی و ضد باکتریایی را عنوان کرد. تفاوت بارز بین آویشن شیرازی و آویشن کوهی در طعم، ویژگی های ظاهری و رنگ آنها است.