میوه گرمسیری منگوستین یا ترگیل و خواص آن
منگوستین (Mangosteen) چیست؟
ترگیل یا منگوستین میوهٔ گرمسیری با فواید بی نظیر و خواص درمانی بسیاری است و به دلیل دارا بودن مواد مغذی، فیبر و آنتی اکسیدان های خاص و فراوان نباید آن را نادیده گرفت. نام علمی این میوه، گارسینیا منگوستانا (گارسینی انبهای) که یک گیاه همیشه سبز از تیرهٔ گل راعیان و راستهٔ چنارسانان می باشد. این میوه از سه بخش تشکیل شده (پوسته عمقی بنفش رنگ،گوشته سفید و خوشمزه و هسته ها که درون گوشته هستند) و به شکل گرد و مقداری کوچکتر از توپ تنیس با قطر 3.5 تا 7.5 سانتیمتر است. رنگ پوسته بیرونی (پریکارپ) میوه ترگیل معمولاً بنفش تیره و یا بنفش مایل به قرمز که به راحتی شکسته شده با قطر پوستهٔ 6 تا 10 میلیمتر و در مقطع عرضی (قسمت درونی پوسته) به رنگ قرمز است. قسمت خوراکی منگوستین نرم و سفید رنگ و دارای گوشته ای با عطر و طعم بسیار خوبی است و میتواند بدون هسته یا دارای 1 تا 5 هسته باشد که برعکس گوشته، معمولاً طعم ترشی دارند. گیاه این میوه بومی کشور اندونزی بوده و بطور گسترده در نواحی جنوب شرقی آسیا و برخی مناطق آفریقا وجود دارد، در کشور هایی مانند تایلند ، مالزی ، اندونزی و جنوب کشور هند رشد می کند. همچنین گاهی اوقات به علت شکل و طعم ترش و شیرینی که داراست به عنوان شاه میوه های گرمسیری شناخته شده و در سر تا سر جهان یافت می شود.
عمده خواص های منگوستین
خواص ضد سرطان و ضد التهاب
پوسته خارجی منگوستین(پریکارپ) دارای زانتان(xanthan) بوده که حاوی ترشحات ضد سرطان، ضد التهاب و ضد باکتریائی بوده و باعث جلوگیری از رشد بی رویه سلول در تومور کولون انسان می شود. دانشمندان این ظرفیت رو به رشد را به عنوان عاملی موثر برای پیشگیری از سرطان و استفاده از آن در ترکیب و ساختن انواع داروهای ضد سرطانی نشان دادند. منگوستین از گذشته در کشورهای گرمسیری مخصوصاً جنوب شرق آسیا به عنوان دارویی برای رفع التهاب استفاده می شده، همچنین در تحقیقات پزشکی ثابت شده است که اسانس منگوستین خواص ضد آلرژی داشته و مانع از ترشح هیستامین و پروستاگلاندین که به التهاب در بدن انسان مربوط هستند، می شود. کارشناسان بر این باورند که تاثیرات ضدالتهابی میوه منگوستین، نقش مهمی در سوختوساز بدن و پیشگیری از افزایش وزن ایفا میکنند. زانتان موجود در این میوه، خاصیت ضدالتهابی دارد و میتواند ریسک بیماریهای التهابی مانند سرطان، بیماری قلبی و دیابت را کاهش دهد. منگوستین حاوی فیبر بسیار زیاد و برای کاهش وزن مفید است.
تقویت سیستم ایمنی بدن
منگوستین میوه ای سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و زانتان است که به سلامت و بهبود سیستم ایمنی کمک می کند، مانند فیبر و ویتامین C. مواد مغذی موجود در ترگیل در مقابل بسیاری از بیماری ها که به سیستم ایمنی بدن آسیب زده و آن را تضعیف می کنند، دفاع می کند. همچنین برای بیماری های معده و گوارش نیز مفید است. ویتامینها و مواد معدنی موجود در این میوه باعث حفظ روند عملکردهای داخلی بدن می شود، مانند تولید DNA، انقباض عضلانی، بهبود زخم و عملکرد اعصاب. بعضی از ترکیبهای گیاهی موجود در منگوستین خواص باکتریایی نیز دارند، خواصی که میتوانند با باکتریهای بالقوه مضر مقابله و ایمنی بدن را بهبود ببخشد. کسانی که مکملهای دارای منگوستین مصرف کرده اند، کمتر به التهاب دچار شدند و تعداد سلولهای ایمنی بدن شان به مقدار قابل توجهی افزایش يافته و بیشتر از سایر افراد است. سیستم ایمنی بدن انسان برای اینکه بتواند در برابر بیماری ها مقاومت کند، به مواد مغذی مختلفی نیاز دارد که منگوستین میتواند در کنار خوراکیهای مغذی، بخشی از رژیم سالم و متوازن قرار گیرد.
خواص آنتی اکسیدانی
منگوستین از جمله میوه هایی است که دارای آنتی اکسیدان بسیار قوی بوده و برای حفظ سیستم ایمنی و کل سیستم بدن انسان مفید و میتواند علائم بیماری ها را محدود کند. آنتیاکسیدانها ترکیبهایی هستند که تاثیرات مهم رادیکال های آزاد را از بین برده و خنثی میکنند، این رادیکال های آزاد با بسیاری از بیماریهای مزمن مختلف در ارتباط هستند. فعالیت آنتیاکسیدانی زانتونها، باعث اثرات ضدالتهابی، ضدسرطانی، ضدپیری و ضددیابتی می گردد.
خواص ضدسرطانی منگوستین
گفته شده رژیمهای سرشار از سبزیجات و میوههایی مانند منگوستین، منجر به کاهش ابتلا به سرطان می شود. بعضی از ترکیبهای گیاهی موجود در این میوه، مانند زانتانها که تاثیرات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی دارند میتواند با رشد و گسترش سلولهای سرطانی مقابله و مفید واقع شوند.
از دیگر خواص این میوه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- به دلیل دارا بودن فیبر، برای کاهش وزن مناسب است.
- قند خون را کاهش داده و کنترل میکند.
- برای پوست مفید است و از آن در مقابل مقابل اشعهٔ فرابنفش بی (UVB) محافظت میکند.
- برای سلامت قلب مفید بوده و کلسترول خوب (HDL) را افزایش میدهد.
- برای سلامت مغز، و بهبود عوارض افسردگی، جلوگیری از زوال عقل و کاهش التهاب مغزی مفید است.
- فیبر موجود در آن برای سلامت دستگاه گوارش ضروری و برای کارکرد منظم روده مفید است.
- پوسته این میوه در التیام بخشیدن به ناراحتی های معده همچون اسهال و اسهال خونی، سودمند است.
- دارای خواص درمانی و ضد دیابت است.
- در درمان بیماری آلزایمر موثر است.
- ژل منگوستین به درمان مشکلات لثه کمک می کند.
- سرشار از ویتامین ث است.
- به تولید گلبول های قرمز خون جهت جلوگیری از آنمی یا کم خونی کمک می کند.
- این میوه جریان خون را با ایجاد اتساع در عروق خونی بهبود می دهد.
- برای عفونت های ویروسی مفید است.
- انرژی را افزایش میدهد.
- این میوه فاقد کالری است و شامل هیچ چربی و کلسترولی نیز نمی شود.
- مصرف مدام و گسترده منگوستین روش موثری در کاهش وزن است.
- به تنظیم سلامت ظاهر پوست کمک می کند.
- آکنه، لکه های پوست، پوست چرب یا خشک و غیره می تواند با به کار بردن منگوستین درمان شود.
- خاصیت ضد پیری دارد.
- به کنترل چرخه قاعدگی در زنان و کاهش علائم یائسگی کمک می کند.
- منگوستین کالری نسبتا کم، اما مواد مغذی فراوانی دارد.
روش مصرف منگوستین
چگونه منگوستین را آماده و مصرف کنیم؟
همانطور که گفته شد شکستن پوست منگوستین کار راحتی است. گوشته سفید رنگ آن که به شکل صاف یا کپسولی و آبدار هستند، قابل خوردن است. منگوستین تازه عموماً بصورت دسر مصرف می شود یا میتوان به اسموتی و سالاد میوه اضافه کرد زیرا طعم بی نظیر و فوق العاده ای به آنها میدهد. آب گرفته شده از گوشته آن را می توان به صورت پخته یا جوشانده شده مصرف کرد. همچنین از ترگیل در تهیه مربا نیز استفاده می کنند. به علت اینکه فصل این میوه کوتاه است، پیدا کردن این میوه کار آسانی نیست و هر جایی یافت نمیشود. آب منگوستین و یا پودرهای مکمل آن در بعضی از فروشگاهها وجود دارد. کنسرو این میوه را آسانتر میتوان یافت اما اغلب حاوی شکر افزودنی هستند. اگر توانستید منگوستین تازه پیدا کنید، میوههایی که پوست نرمتر و تیرهتری دارند را جدا کنید.
عوارض احتمالیِ مصرف منگوستین
عوارض بسیار کمی از میوهٔ منگوستین گزارش شده اما اکثراً برای افراد بی ضرر است. اما انواع فراوریشدهٔ آن کاملاً بدونعارضه نیستند. زانتان موجود در مکملهای گیاهی، میتواند از لختهشدن خون جلوگیری کند. مصرف این میوه میتواند ریسک خونریزی را در کسانی که مبتلا به اختلالات خونی هستند، افزایش دهد به همین دلیل اگر جراحی در پیش دارید بهتر است مصرف منگوستین را حداقل دو هفته قبل از آن متوقف کنید. در مورد مصرف منگوستین در زمان بارداری و شیردهی هنوز اطلاعات دقیقی یافت نشده است، پس بهتر طی این دوران از مصرف این میوه اجتناب کنید. بهتر است همواره قبل از انجام هرگونه تغییر در رژیم غذایی با پزشک مشورت کنید.
دیگر کاربردهای منگوستین
- مصارف تجاری
- رنگرزی و رنگ آمیزی چرم
- استفاده از صمغ درخت به عنوان آدامس
- استفاده از چوب آن برای ساخت وسایل