کلاژن چیست، کلاژن چه فوایدی برای پوست دارد؟

کلاژن یکی از ضروری‌ ترین پروتئین‌های موجود در بدن انسان است که وظایف متعددی را برعهده دارد. ما در این متن قصد داریم در مورد این پروتئین، انواع آن و کاربردی که برای بدن دارد صحبت کنیم. اگر تمایل دارید بیشتر در مورد کلاژن بدانید و اطلاعت کامل‌تری در مورد فواید آن کسب کنید با ما تا انتها همراه باشید.

کلاژن چیست؟

کلاژن مولکولی است که از سه زنجیره پروتئینی ساخته شده است. این مولکول بیشترین پروتئین موجود در بدن است که در تمام بافت‌های آن به جز خون یافت می‎شود. جالب است بدانید بیشترین اسیدآمینه‌ای که در کلاژن یافت می‌شود، گلایسین است. این پروتئین در قسمت‌های مختلف بدن از طریق سلول‌های متفاوتی ساخته می‌شود. به‌عنوان مثال در سلول‌های استخوانی، کلاژن توسط استئوبلاست ساخته می‌شود. همچنین باید گفت کلاژن موجود در دندان‌ها به وسیله ادونتوپلاست تولید می‌شود.

در عضروف نیز این کندروپلاست است که کلاژن مورد نیاز را می‌سازد. جالب است بدانید آنزیمی که باعث از بین رفتن انواع کلاژن می‌شود، کلاژناز نامیده می‌شود. کلاژن به انعطاف‌پذیری بافت‌های بدن کمک می‌کند و همچنین باعث مقاومت آن‌ها در برابر کشش می‌شود. اما نکته اینجاست که میزان این پروتئین با افزایش سن ما به مرور در بدن کم می‌شود. به‌علاوه باید گفت عواملی دیگری نیز می‌توانند بر روی کاهش میزان تولید آن تاثیر بگذارند.

به‌عنوان مثال کمبود خواب، مصرف بیش از حد الکل، نداشتن تحرک، مصرف سیگار و غیره ازجمله مواردی هستند که می‌توانند منجر به کم شدن تولید کلاژن در بدن شوند. کلاژن پروتئینی است که بر روی پیری پوست تاثیر می‎گذارد. همان‌طور که اشاره کردیم با افزایش سن، تولید آن در بدن کاهش پیدا می‎کند و همین عامل باعث پیری پوست می‎شود. پس برای کاهش روند پیری باید به میزان کلاژن بدن توجه کرد.

کلاژن چند نوع دارد؟

انواع کلاژن موضوعی است که ما در این قسمت برنامه درمورد آن صحبت می‎کنیم. کلاژن دارای حداقل 16 نوع گوناگون است که در ادامه به بررسی بعضی از آن‌ها می‌پردازیم.

کلاژن نوع 1

این نوع کلاژن به فرآیند استخوان‌سازی کمک می‎کند. به‎علاوه در التیام زخم نیز نقش دارد. همچنین به پوست حالت الاستیکی می‌دهد و در جهت پاره نشدن بافت‌ها کار می‌کند. کلاژن نوع یک معمول‌ترین کلاژن موجود در بدن است.

کلاژن نوع 2

از دیگر انواع کلاژن می‌توان به نوع دو اشاره کرد. همان‌طور که می‌دانید مفصل‌های موجود در بدن ما حاوی غضروف هستند. عضروف یک عامل مهم برای حرکت اندام‌ها است. باید گفت کلاژن نوع 2 سازنده غضروف است. همچنین از ورم و درد مفاصل جلوگیری می‎کند.

کلاژن نوع 3

این نوع کلاژن در رگ‌های خونی و بافت قلب یافت می‌شود. همچنین به سفتی و عدم شل شدن پوست کمک می‌کند. به‌علاوه باید گفت در ماتریکس خارج سلولی نیز می‌توان آن را یافت. اگر میزان کلاژن نوع 3 در بدن کاهش پیدا کند، امکان دارد رگ‌های خونی دچار آسیب شوند و حتی خطر مرگ نیز وجود دارد.

کلاژن نوع 4

لایه بازال لامینا که در بافت اندوتلیوم وجود دارد سرشار از کلاژن نوع 4 است. وظیفه‌ این بافت پوشاندن اندام مختلف بدن، بافت‌های چربی و عضلات است. به علاوه وظیفه محافظت از اندام‎های مختلف را دارد.

کلاژن نوع 5

از دیگر انواع کلاژن می‎توان به کلاژن نوع 5 اشاره کرد. این نوع کلاژن برای ساخته شدن سطح سلول‌ها بسیار مناسب است. همچنین منجر به تولید جفت در خانم‌های باردار می‌شود و در رساندن اکسیژن و مواد غذایی به نوزادان نیز نقش دارد.

کلاژن نوع 10

کلاژن نوع 10 یکی از کلاژن‌های مورد نیاز برای ساخت استخوان و غضروف است. همچنین به ترمیم مفاصل و استخوان نیز کمک می‌کند.

مواد غذایی حاوی کلاژن

همان‌طور که از متن متوجه شدید کلاژن یک ماده ضروری برای بدن به شمار می‌رود. این ماده نوعی پروتئین است پس نتیجه می‌گیریم در مواد غذایی سرشار از پروتئین یافت می‌شود. در ادامه به بررسی بعضی از آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

کلاژن موجود در گوشت مرغ

در مرغ، کلاژن نوع دو بیشتر از سایر انواع آن وجود دارد. به علاوه باید گفت بیشتر مکمل‌های کلاژن موجود در بازار از مرغ گرفته می‌شوند. علاوه بر این مرغ منبع سولفات منیزیم نیز هست که دارای اثرات ضدپیری است. نکته دیگری که در مورد کلاژن مرغی وجود دارد این است که برای سالم بودن مفاصل نیز یک گزینه مناسب بهش شمار می‎رود.

کلاژن موجود در گوشت گاو

گوشت گاو یکی دیگر از مواد غذایی به شمار می‌رود که میزان کلاژن بالایی دارد. این پروتئین به خصوص در پوست، ماهیچه و استخوان گاو بیشترین میزان را دارد. کلاژن‌هایی که بیشتر در گوشت گاو وجود دارند کلاژن‌های نوع 1 و 3 هستند. کلاژن‌های موجود در گاو دارای مقدار زیادی اسیدآمینه پرولین و گلایسین هستند، درنتیجه برای ساخت کراتین و ماهیچه بسیار مناسب‌اند.

کلاژن موجود در ماهی

ماهی نیز ازجمله مواد غذایی به‌حساب می‌آید که دارای کلاژن است. کلاژن موجود در این نوع مواد غذایی از نوع یک است. این پروتئین سرشار از آمینواسیدهای پرولین، هیدروکسی پرولین و گلایسین است. جالب است بدانید هیدروکسی پرولین نقش مهمی در کلاژن ایفا می‌کند و اگر مقدار آن کافی نباشد منجر به پیری می‌شود. برای تولید آمینواسید هیدروکسی پرولین به ویتامین c نیاز است. پس نتیجه می‌گیریم با کمبود این ویتامین میزان تولید هیدروکسی پرولین کاهش پیدا می‎کند.

کلاژن موجود در تخم مرغ

کلاژن موجود در تخم ‌مرغ بیشتر از نوع یک است اما باید گفت به مقدار کمتری نیز از کلاژن‌های نوع 3 و 10 نیز برخوردار است. علاوه بر این در تخم مرغ مواد دیگری مانند سولفات گلوکز آمین، کندروئیتین سولفات و هیالورونیک اسید وجود دارند که می‌توانند به افزایش حجم ماهیچه، ترمیم زخم، تولید بافت و غیره کمک کنند.

 کلاژن چه فوایدی برای پوست دارد؟

کلاژن دارای فوایدی بسیار مهمی برای بدن است. این فواید عبارت‌اند از:

• حفظ شادابی و جوانی پوست
• کمک به بهبود آرتروز
• افزایش حجم عضله
• کمک به بهبود و بازسازی پوست
• پیشگیری از چین و چروک همچنین بهبود آن‌ها
• کمک به کم شدن فشار خون
• بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل
• ایجاد حالت ارتجاعی در تاندون‌ها و رباط‌ها
• کمک به کاهش درد در مفاصل

چه موادی به ساخت کلاژن در بدن کمک کنند؟

بدن برای آنکه بتواند کلاژن مورد نیاز خود را بسازد نیاز به یک سری مواد دارد که در ادامه آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اسیدآمینه پرولین

یکی از موادی که در ساخت کلاژن مورد استفاده قرار می‌گیرد اسیدآمینه پرولین است. این اسیدآمینه وظایف مهمی را برعهده دارد. به عنوان مثال در تقویت عظلات قلب نقش به‌سزایی دارد. به علاوه باید گفت به تاندون‌ها و مفاصل کمک نیز می‌کند که به درستی کار خود را انجام دهند. اسید‌آمینه پرولین هم بدون تغییر و هم به صورت هیدروکسی پرولین در ساختار کلاژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اسیدآمینه گلایسین

از دیگر اسیدآمینه‌های ضروری برای ساخت کلاژن می‌توان به گلایسین اشاره کرد. نکته جالب در مورد گلایسین این است که برای سیستم ایمنی بسیار مفید است و باعث بهبود عملکرد آن می‌شود. همچنین در افزایش کیفیت خواب نیز نقش دارد و از سلول‌های موجود در بدن محافظت می‌کند. ژلاتین و پوست مرغ از جمله مواد غذایی به‌شمار می‎روند که حاوی گلایسین هستند.

ویتامین C

همان‌طور که اشاره کردیم یکی از اسیدآمینه‌های موجود در کلاژن هیدروکسی پرولین است. پس باید ابتدا پرولین به هیدروکسی پرولین تبدیل شود تا بدن بتواند از آن در ساخت کلاژن استفاده کند. ویتامین Cماده‌ای است که منجر به انجام این واکنش می‌شود. به‎علاوه باید گفت به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی که دارد از مانع شدن تولید کلاژن توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کند. این ویتامین در مواد مختلفی مانند توت فرنگی، مرکبات، فلفل دلمه‌ای و غیره وجود دارد.

ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B از دیگر مواد ضروری برای ساخت کلاژن هستند. به‌عنوان مثال کمبود ویتامین B6 می‌تواند منجر به کاهش تولید این پروتئین شود. تخم‌مرغ، موز، مرغ، جگر و غیره ازجمله موادی هستند که منبع ویتامین B به شمار می‌روند.

کروم، گوگرد و مس

این مواد معدنی نیز هر کدام به نوبه‌ خود در تولید کلاژن نقش دارند. به عنوان مثال کروم از تجزیه شدن کلاژن جلوگیری می‌کند. گوگرد نیز منجر به تولید گلوتاتیون می‌شود. این ماده نوعی آنتی‌اکسیدان است که از آسیب رادیکال‌های آزاد به سنتز کلاژن جلوگیری می‌کند. مس نیز در تولید کلاژن نقش دارد و در مواد مختلفی مانند دانه گنجد، پودر کاکائو و غیره پیدا می‌شود.

کلام پایانی

همان‌طور که از متن متوجه شدیم کلاژن یکی از مهم‌ترین و در واقع بیشترین پروتئین موجود در بدن است. این پروتئین وظایف زیادی را در بدن به عهده دارد. به‌عنوان مثال منجر به شادابی پوست می‌شود و از بروز چین و چروک جلوگیری می‎کند. همچنین اشاره کردیم انواع گوناگونی دارد که هر کدام نیز وظایف مخصوص به خود را دارند. مواد مختلفی نیز در ساخت کلاژن سهیم هستند از اسید‌های‌آمینه گرفته تا ویتامین‌ها و مواد معدنی، درنتیجه وجود تمام مواد غذایی که حاوی این مواد هستند در برنامه غذایی روزانه ضروری است.