فشار خون چیست؟ عوارض بالا یا پایین بودن و روش های کنترل آن را بدانید

فشار خون یکی از مهمترین عوامل موجود در بدن است که اگر به درستی انجام نشود، امکان دارد باعث ایجاد بیماری در فرد شود. ما در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر به فشار خون و عوارضی که بالا بودن همچنین کاهش آن دارد آشنا کنیم. اگر به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه علاقمند هستید با ما تا انتها همراه باشید.

آشنایی با مفهوم فشار خون

فشار خون به معنی نیرویی است که جریان خون به هنگام عبور از رگ ها به دیواره آن‌ها وارد می‌کند. لازم به ذکر است این فشار در همه قسمت‌های بدن یکسان نیست. معمولا فشاری که خون وارد می‌کند در رگ‌های اصلی نسبت به مویرگ‌ها بیشتر است. همین طور باید در این رابطه اشاره کرد که این فشار خون در نزدیک قلب که عمل پمپاژ را انجام می ‌دهد از سایر قسمت ‌های بدن بیشتر است.

برای اندازه‌گیری این فشار از دستگاه فشارسنج استفاده می‌شود. در اکثر موارد از فشارسنج‌هایی استفاده می‌شود که با جیوه کار می‌کنند. یعنی وقتی ارتفاع جیوه در این دستگاه بالا می‌رود، میزان فشار خون اندازه‌گیری می‌شود. به علاوه باید گفت برای  اندازه‌گیری فشار خون از دستگاه‌های دیجیتالی نیز استفاده می‌شود. اما هنوز استفاده از فشارسنج‌های جیوه‌ای در اکثر نقاط جهان مرسوم است.

دو پارامتر برای فشار خون به نام‌های سیستولیک و دیاستولیک وجود دارد که در حالت نرمال به ترتیب برابر 90 تا 120 میلی‌متر جیوه و 60 تا 80 میلی‌متر جیوه هستند. اما اگر این مقادیر کم و یا زیاد شوند، نشان‌دهنده وجود یک مشکل در انسان است. به عنوان مثال اگر مقدار سیستول بالاتر از 130 و دیاستول بیشتر از 80 باشد، بیماری فشار خون بالا را در فرد مشخص می‌ کند.

عوارض بالا بودن فشار خون

بالا بودن فشار خون می‌تواند منجر به یک سری عوارض شود که در ادامه آن‌ها را توضیح خواهیم داد. قبل از آنکه بخواهیم در مورد عوارض این بیماری صحبت کنیم ابتدا باید بگوییم زمانی فشار خون بالا است که خون با نیرویی بیشتر از حد مجاز در میان رگ‌ها عبور کند. این فشار بیش از حد به مرور می‌تواند به دیوارهای رگ‌های خونی آسیب برساند و حتی امکان دارد منجر به رگ شود. جالب است بدانید خطری که فشار خون برای بدن دارد حتی از بروز بیماری‌های قلبی نیز بیشتر است.

اما باید گفت اگر بعد از اطلاع از بیماری فشار خون سبک زندگی خود را تغییر دهید تا حد بسیار زیادی از عوارض فشار خون در امان هستید. همان طور که گفتیم درپیش گرفتن یک زندگی با برنامه برای افراد مبتلا به فشار خون بسیار اهمیت دارد. زیرا فشار خون بالا منجر به ضعف فرد و پایین آمدن زندگی آن می‌شود. همچنین به بروز حمله قلبی و سکته‌های کشنده نیز کمک می‌کند. باید گفت فشار خون فاقد علائم مشخص است و زمانی فرد متوجه می‌شود به این بیمار مبتلا است که عوارض آن خودشان را نشان می‌دهند. به طور کلی فشار خون بالا دارای علائم زیر است.

• خونریزی از دماغ
• وجود سردردهای شدید
• احساس خستگی و گیج بودن
• وجود اختلال در بینایی
• احساس درد در قفسه سینه
• اشکال در تنفس
• نامنظمی ضربان قلب
• وجود خون در ادرار
• احساس وجود تپش در ناحیه سینه، گوش و گردن

اما یک سری علائم وجود دارد که ممکن است با فشار خون اشتباه گرفته شود. به‌عنوان مثال سرگیجه یکی از عواملی است که با وجود فشار خون اشتباه گرفته می‌شوند. در صورتی که این تصور کاملا اشتباه است. بعضی از افراد نیز عصبی بودن را عاملی برای وجود فشار خون می‌دانند. اما باید گفت این موضوع به فشار خون ارتباط ندارد. عرق کردن زیاد نیز از مواردی است که به فشار خون نسبت داده می‌شود ولی کاملا اشتباه است. سرخی پوست صورت نیز امکان دارد به وجود فشار خون نسبت داده شود درصورتی باید گفت بی ‌ربط است.

از دیگر علائمی که امکان دارد به عنوان یکی از عوامل فشار خون تلقی شود، وجود لکه‌های خونی در چشم است. اما باید گفت این باور درست نیست. لازم به ذکر است در صورت مشاهده هر کدام از این عوامل به پزشک مراجعه کنید. زیرا در صورت عدم مراجعه به پزشک امکان بروز سکته و یا حتی مرگ وجود دارد. درصورتی فشار خون شما بالا بود و بعد از گذشت مدتی از میزان آن کم شد نیاز به پزشک ضرورت ندارد. زیرا ممکن است بر اثر عوامل بیرونی مانند: خوردن غذا، حرس خوردن و غیره دچار فشار خون شده باشید. اما اگر بعد چند دقیقه نیز همچنان میزان آن بالا بود حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

عوارض پایین بودن فشار خون

فشار خون پایین نیز مانند فشارخون بالا دارای یک سری عوارض است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم. باید گفت هر زمان میزان نیروی وارد شده از طرف خون به دیواره رگ‌ها کمتر از حد مجاز بود، نشان‌دهنده فشار خون پایین است. به طور کلی فشر خون پایین دارای علائم زیر است.

• احساس سرگیجه و سبکی در سر
• رنگ‌پریدگی و داشتن پوست سرد
• نداشتن تمرکز
• دید تار
• احساس خستگی
• غش کردن
• داشتن حالت تهوع

افت فشار خون در افراد ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. به‌عنوان مثال بارداری یکی از عواملی است در بروز کاهش فشار خون نقش دارد. به‌علاوه وقتی حجم فشار خون کم می‌شوند به دنبال آن نیز فشار خون کاهش پیدا می‌کند. باید گفت از عواملی که باعث حجم فشار خون می‌شود، می‌توان به کم‌آبی بدن، خون‌ریزی داخلی و غیره اشاره کرد. لازم به ذکر است که یک سری از داروها نیز هستند که منجر به افت فشار خون می‌شوند. به‌عنوان مثال داروهایی مانند بتابلوکرها (داروی مخصوص قلب)، داروهای مخصوص پارکینسون، داروهای مرتبط با افسردگی، دیورتیک‌ها و غیره می‌توانند بر روی فشار خون تاثیر بگذارند.

باید گفت که بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی و اختلال در روند غده‌های درون‌ریز می‌تواند منجر به کاهش فشار خون شود. جالب است بدانید که واکنش‌های آلرژیک نیز می‌تواند در کاهش فشار خون نقش داشته باشد. یک نکته دیگر در مورد کاهش فشار خون این است که در افرادی که بالای 60 سال سن دارند معمولا بعد خوردن غذا دچار کاهش فشار خون می‌شوند. اما در افراد جوان مشکلات عصبی منجر به کاهش فشار خون می‌ شود.

برای فشار خون پایین چه بخوریم؟

اگر بخواهیم فشار خون متعادلی داشته باشیم باید یک از یک برنامه غذایی درست پیروی کنیم که آن را در ادامه مورد بررسی قرار می‎دهیم. یکی از مواد غذایی که می‌تواند به کاهش فشار خون شما کمک کند مصرف حبوبات به‌خصوص حبوبات است. همچنین آجیل نیز می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.

نکته مهمی که باید در مورد مصرف غذا گفت این است که حتما سعی کنید میزان کالری که دریافت می‌کنید بیشتر از حد مجاز نباشد. استفاده از میوه و سبزیجات می‎تواند به بهبود فشار خون شما کمک کند. اما بهتر است آب میوه مصرف نکنید؛ زیرا مقدار قند آن بسیار بالا است. تا جایی که امکان دارد از خوردن غذاهایی که نمک زیادی دارد، بپرهیزید. همچنین ورزش را نیز در برنامه روزانه خود قرار دهید.

برای بالا بردن فشار خون چه بخوریم؟

برای بهبود کاهش فشار خون و بالا بردن آن می‌توان یک سری مواد غذایی را مصرف کرد که در ادامه آن‌ها را مورد بررسی قرار می ‌دهیم.

مصرف غذاهای حاوی فولات

فولات یکی از مواردی است که به بهبود افت فشار خون کمک می‌کند. لازم به ذکر است کاهش میزان این ماده در برنامه غذایی در کم‌خونی نیز نقش دارد. عدس، مرکبات، مارچوبه، تخم‌مرغ از جمله مواد غذایی هستند که فولات دارند.

نوشیدن مایعات زیاد

کمبود مایعات بدن باعث کاهش حجم خون و درنتیجه افت فشار می‌شوند. به همین دلیل بهتر است میزان مصرف مایعات خود را افزایش دهید. به علاوه بعد از انجام ورزش، بدن نیاز به آب بیشتری دارد.

مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B12

جالب است بدانید کاهش میزان ویتامین B12 می‌تواند منجر به نوعی کم‌خونی شود. این عامل خود می‎تواند باعث کاهش و افت فشار خون بشود. پس بهتر است در برنامه غذایی خود این ویتامین را نیز قرار دهید.

نمک

حتما تابه حال دیده‌اید به کسی که فشار خونش افت می‌کند، نمک می‌دهند. پس این ماده در افزایش فشار خون نقش به‌سزایی دارد. شما می‌توانید از غذاهای شور مانند ماهی دودی، زیتون و غیره برای افزایش فشار خون کمک بگیرید.

کافئین

از دیگر موادی که می‌تواند به بهبود افت فشار خون کمک کند، می‌توان به کافئین اشاره کرد. این ماده منجر به افزایش سریع فشار خون می‌شود. همچنین باید گفت در تحریک افزایش ضربان قلب و به‌طورکلی سیستم قلبی-عروقی نقش دارد.

کلام پایانی

همان‌طور که از متن متوجه شدیم فشار خون به معنی نیرویی است که جریان خون به دیواره رگ‎ها وارد می‌کند. اگر میزان این نیرو بیشتر و یا کمتر از حد مجاز باشد امکان دارد فرد با مشکلاتی روبه‌رو شود حتی خطر مرگ نیز وجود دارد. به‎طور کلی برای داشتن فشار خون متناسب باید از برنامه غذایی مناسبی پیروی کرد و حتما فعالیت بدنی داشت.