اختلال بیش فعالی (ADHD) چگونه تشخیص داده می شود؟ علائم بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی یا به اختصار ADHD در کودکان نوعی اختلال شایع هست که معمولاً 8 تا 10 درصد کودکان را درگیر خود می کند البته این اختلال در پسران شایع تر از دختران است که هنوز دلیل آن مشخص نیست.

علائم اولیه ی این اختلال قبل از سن 7 سالگی کودکان خود را نشان می دهد یعنی قبل از ورود به مدرسه.

انواع بیش فعالی

اختلال سه نوع است:

نوع اول:

کودک تنها در تمرکز و توجه دچار مشکل می شود.

نوع دوم:

در این نوع کودک معمولاً هم پرتحرّک است و هم در توجه و تمرکز دچار مشکل است این نوع در پسران پنج برابر شایع تر است و گویا بیشتر پسران اول خانواده را درگیر می کند.

نوع سوم:

این نوع از سه سالگی کودکان خود را نشان می دهد و تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا به این اختلال در دوره ی شیرخوارگی مدام دست و پاهای خود را تکان می دهند زیاد گریه می کنند و اشتهای کمی دارند .

علائم بیش فعالی کودکان

• مدام گفت و گوی بزرگترها را قطع می کنند.
• وقتی بزرگترها از آنها سوال می کنند قبل از اینکه سوال به پایان برسد پاسخ می دهند.
• کودکان دارای این نوع اختلال بسیار کم صبر و تحمل هستند به حدّی که اگر چیزی را طلب کنند باید همان لحظه آماده باشد.
• بسیار پرحرف هستند.
• تحمل رعایت صف و یا نوبت را ندارند.
• ممکن است که بازی کودکان دیگر را بهم بزنند.
• آنها به اصطلاح قاپیدن وسایل بازی از دیگران را زیاد انجام می دهند.
• آنها چندان نمی توانند ارتباط اجتماعی با دیگران برقرار کنند‌.
• مدام در حرف هایشان از این شاخه به آن شاخه می پرند.

اختلال ADHD چگونه تشخیص داده می شود؟

این اختلال با یک آزمون خاص قابل شناسایی نیست بلکه پزشک باید رفتارهای کودک را به مدت شش ماه مورد بررسی قرار دهند. کودکان معمولاً از سن هفت سالگی شروع به نشان دادن علائم خواهند کرد و خانواده و دوستان و آشنایان را کلافه می کنند و آنها را دچار مشکل خواهند کرد.

درمان اختلال بیش فعالی

بهتر است که والدین در درمان این اختلال در کودکشان هوشیار عمل کنند زیرا درمان نکردن آن و یا مقاومت کردن والدین در پذیرش اینکه کودکشان دچار این نوع اختلال است امکان دارد که آینده ی اجتماعی کودک را دچار مشکل کند. پس بهتر است والدین همکاری کنند.

علّت های بیش فعالی کودکان

از علّت های بیش فعالی یا اختلال ADHD می توانیم به دوران بارداری مادران اشاره کنیم. مادرانی که سیگار و یا الکل مصرف می کنند یا حتّی دود سیگار را استنشاق می کنند باعث اینگونه اختلال در کودکشان می شوند.

عوامل زیر میتوانند از علل این اختلال باشند:‌

• استرس مادر در دوران بارداری
• آلودگی هوا و دود اتومبیل ها
• رنگ دهنده های مصنوعی غذا و یا شیرین کننده های مصنوعی که مادر در دوران بارداری مصرف می کند.

اگر این اختلال درمان نشود چه اتّفاقی می افتد؟

در صورت اینکه به کودک بیش فعال خود توجه نکنید و یا به بهانه ی اینکه کودکتان طبیعی است از درمان آن شانه خالی کنید امکان دارد این کودک در دوران نوجوانی دچار افسردگی و یا فعالیت های خطرناک و بزهکارانه شود.

البته بهتر است هر چه زود تر به درمان اقدام کنید زیرا کودک دارای اختلال ADHD حتّی در مدرسه هم فعالیت مؤثری از خود نشان نخواهد داد.

چرا که اینگونه کودکان معمولاً نمی توانند روی صندلی آرام بگیرند و به درس گوش دهند. آنها مدام به دنبال بازیگوشی و یا حرف زدن با دوستانشان هستند.

البته این نکته را هم بدانید که هر کودک پر تحرّکی را نمی توانیم برچسب بیش فعال بزنیم پس سریع نتیجه نگیرید.

چگونه می توانیم این اختلال را درمان کنیم؟

• برای درمان این کودکان والدین باید صبور باشند و از تنبیه بدنی کودک جداً خودداری کنند.
• باید با کودک با مهربانی و محبّت رفتار کنید.
• و با کمک یک پزشک معتبر و خوب رفتار درمانی را در پیش بگیرید.

و رژیم غذایی هم بسیار مؤثر است به طور مثال استفاده از شکر و شکلات و شیرینی و همینطور نوشابه ها که همگی بسیار تحریک کننده هستند خودداری کنید و رژیم غذایی کودک را کنترل کنید.

نکاتی راجب بیش فعالی در کودکان

• در دختران بیش فعالی از نوع اول بسیار شایع تر است.
• هرچقدر این اختلال را سریع تر تشخیص دهیم بهتر است زیرا کمک می کند کودک در دوران مدرسه با مشکل یادگیری مواجه نشود.
• آگاهی والدین و همکاری آنها بسیار در درمان این اختلال کمک کننده است‌. نحوه مدیریت استرس آنها خیلی می تواند به کودک کمک کند.
• رژیم غذایی بدون شکر برای این کودکان رژیم مناسبی است بهتر است که از کربوهیدرات ها و همینطور امگا3 مصرف کنند.
• معلمان و مربیان توانایی تشخیص این اختلال را ندارند فقط می توانند به علائم اشاره کنند.
• کودکان بیش فعال می توانند روی چندین محرک مختلف تمرکز کنند و این ناشی از صدا و تصویر جالب آنها است.

کارهایی که والدین باید انجام دهند

1. برای کارهای خوبی که انجام می دهند آن ها را تشویق و تمجید کنید به آن ها پاداش بدهید.
2. اگر بتوانید یک برنامه روزانه ی منظّم تهیه کنید بسیار کمک کننده است زیرا این کار به کودک احساس آرامش می دهد که بداند قرار است چه کاری انجام بدهد
3. با آن ها ورزش کنید این کار کمک می کند که استرس و اضطراب آن ها کم شود و همینطور توجه و تمرکز آن ها را بهبود می بخشد
4. کارهای آن ها را به بخش های کوچک تقسیم کنید به طور مثال به کودک نگویید اتاق را مرتّب کن بلکه به صورت بخش بخش کارها را به آن ها بگویید مثلاً بگویید تخت خوابش را مرتّب کند و سپس کارهای دیگر.
5. با کودکان دستوری صحبت نکنید این کار باعث می شود عزّت نفس آن ها پایین بیاید.
6. اگر کودک پرستار یا مربی دارد بهتر است که راجب اختلال ADHD کودک به او توضیح دهید و علایق کودک را به او اطلاع دهید.
7. سعی کنید استرس و اضطراب خود را کنترل کنید زیرا این استرس امکان دارد که به کودک احساس ناامنی دهد از آن جایی که لازم است برای درمان کودک با صبر و تحمّل باشید بهتر است که نگرانی های خود را با شریک یا دوست و یا یک درمانگر در میان بگذارید.
8. خیلی خوب است که با صدای بلند در کنار کودک افکار خود را بیان کنید زیرا معمولاً اینگونه کودکان بدون تحلیل افکارشان سراغ عمل کردن می روند پس اگر شما با صدای بلند افکارتان را بیان کنید او نیز از شما الگو برداری می کند و افکارش را بلند بیان خواهد کرد. و شما می توانید از الگوهای فکری کودکتان آگاه بشوید و خود کودک نیز فرصت پیدا خواهد کرد تا افکارش را بررسی کند.
9. خیلی خوب است که دلیل و علت کارها را به کودک توضیح دهید که چرا کاری را باید انجام دهد. این کار سردرگمی کودک را کنترل خواهد کرد.
10. تلاش کنید تا مثبت بمانید می توانید در گروه های مخصوص والدین کودکان دارای اختلال بیش فعالی عضو شوید‌.