مزایا و معایب ایمپلنت دندان نسبت به دندان مصنوعی

جای خالی دندان در دهان قابل چشم‌پوشی نیست. به هر دلیلی که منجر به از دست رفتن دندان شود، فضای خالی باقی مانده در دهان را نمی‌توان رها کرد. وجود فضای آزاد بین ردیف دندان‌ها در بلندمدت باعث تضعیف لثه می‌شود. سایر دندان‌ها نیز در اثر فشاری که هنگام جویدن به آن‌ها وارد می‌شود جابجا شده و کج می‌شوند. این بخش خالی در بین دندان‌ها بر روی چهره نیز تاثیر بد خواهد گذاشت و باعث می‌شود احساسات فرد نسبت به ظاهرش منفی گردد.

قرن‌ها از ساخت اولین جایگزین‌های دندان می‌گذرد و با پیشرفت علوم پزشکی و دانش ترکیب عناصر، دندان‌های مصنوعی متنوعی ساخته و استفاده شده‌اند. در حال حاضر دو روش برای پر کردن فضای خالی بین دندان‌ها وجود دارد. افرادی که دندانشان را از دست داده‌اند یا باید از دندان مصنوعی استفاده کنند یا به سراغ کاشت ایمپلنت بروند. هر کدام از این دو راه حل مزایا و معایب خودش را دارد که در ادامه به توضیح هر دو مورد خواهیم پرداخت.

ایمپلنت دندان

ایمپلنت در مقایسه با دندان مصنوعی پدیده جدیدی محسوب می‌شود. ایمپلنت دندان از یک پیچ تیتانیومی به عنوان ریشه، یک روکش دندانی و رابطی برای اتصال این دو بخش تشکیل شده است. پزشک در ابتدا وضعیت و سلامت فک را بررسی کرده سپس برای وارد کردن پیچ به درون فک و کاشت آن اقدام می‌کند، این بخش کاملا داخل لثه قرار می‌گیرد و از بیرون دیده نمی‌شود.

پس از وصل کردن پیچ یا فیکسچر باید بازه زمانی چند هفته تا چند ماهه، صبر کرد تا هم جای زخم‌ها بهبود یابد و هم پیچ تیتانیومی به استخوان فک پیوسته شود. در مرحله بعد باید اباتمنت را روی فیکسچر نهاد. اباتمنت متصل کننده پیچ تیتانیومی و تاج دندان است و از جنس فلزی ساخته می‌شود. پس از بهبودی زخم‌های مرحله قبل، پروتز دندان متناسب با سایز و رنگ دندان‌های اصلی ساخته می‌شود و روی اباتمنت قرار می‌گیرد تا نقش تاج دندان را بازی کند. فرایند ایمپلنت چند ماهه است ولی با استفاده از بریج می‌توان جای خالی چندین دندان هم‌ردیف را همزمان پر کرد.

اتصال ایمپلنت مشابه دندان‌های واقعی است و استحکام بالایی دارد. ماندگاری آن بلند مدت است؛ بعضی ایمپلنت‌های موجود مادام‌العمر هستند. پس از طی روند کاشت ایمپلنت، نتیجه کاملا مشابه دندان‌های واقعی خواهد بود و فرایند تمیز کردن و نگهداری آن مشابه دندان‌های واقعی انجام می‌گردد. ایمپلنت در عملکرد نیز فرقی با دندان‌های طبیعی خود فرد نخواهد داشت. البته به دلیل ساخته شدن از تیتانیوم قیمت ایمپلنت زیاد است و پرداخت هزینه آن و تحمل طول درمان طولانی برای همه افراد مقدور نیست.

دندان مصنوعی

دندان‌های مصنوعی اولیه از دندان انسان، دندان حیوانات، عاج فیل و استخوان حیوانی ساخته شده بودند. این دندان‌ها با نخ‌های ظریف ابریشمی به دندان‌های واقعی متصل می‌شدند. دندان‎های مصنوعی اولیه استحکام کافی نداشتند و باید پیش از غذا خوردن از دهان برداشته می‌شدند. افراد متمول امکان تهیه دندان‌هایی از جنس طلا و نقره را دارا بودند که آن هم مشکلات خاص خود را داشت.

از قرن هجده میلادی که اولین نمونه‌های دندان سرامیکی ساخته شدند تا قرن بعدی که چسب رزینی برای متصل کردن دندان مصنوعی استفاده شد، تلاش دندانپزشکان برای بهینه ساختن دندان‌های مصنوعی تا زمان حال تداوم داشته است.

برای تمیز کردن، دندان‌های مصنوعی را از دهان خارج کرده و به راحتی شستشو می‌دهند. با این حال این نوع دندان‌ها به سادگی از محل خود لغزیده و جابجا می‌شوند و به همین سبب مناسب جویدن اغذیه چسبنده و سفت نیستند. برای مراقبت بهتر باید در طول شب از دهان خارج شوند و برای جلوگیری از خشک شدن باید آن‌ها در آب قرار داد. این نوع پروتزها پس از یک بازه تقریبی پنج ساله باید با پروتز جدید تعویض شوند. قیمت دندان‌های مصنوعی نسبتا ارزان است و به همین دلیل افراد زیادی از آن استفاده می‌کنند.

در ابتدای استفاده از دندان‌های مصنوعی، بزاق دهان افزایش می‌یابد و مدتی زمان می‌برد تا به آن عادت پیدا کرد. استفاده از دندان مصنوعی باعث تغییر در تلفظ کلمات خواهد شد که با تمرین کافی می‌توان آن را اصلاح کرد. این نوع دندان‌ها گاهی باعث ایجاد زخم و آزردگی بر روی لثه‌ها می‌شوند و یا به دلیل ایجاد حساسیت، دهان زخم می‌گردد؛ برای این موارد دهانشویه تجویز می‌شود. با داشتن دندان‌های مصنوعی، موقع عطسه و سرفه باید دهان را پوشاند زیرا فشار وارده ممکن است باعث خارج شدن و افتادن دندان مصنوعی از دهان شود.

جنس دندان مصنوعی

جنس دندان‌های مصنوعی در حال حاضر از سرامیک یا پلاستیک است و در دو نوع پروتز کامل و پروتز تکه‌ای، بر حسب نیاز بیمار تولید و استفاده می‌شوند. پروتزها باید به صورت سفارشی برای شرایط دهان، دندان‌ها و فک هر بیمار ساخته شوند.

کاربرد پروتز کامل در مواردی است که فرد تمامی دندان‌های خود را از دست داده باشد. پروتز تکه‌ای برای کسانی است که در بخش‌هایی از دهان، دندان‌های سالم دارند و قصد دارند از دندان مصنوعی برای پوشاندن فضاهای خالی استفاده ‌کنند. دندان‌های مصنوعی به صفحه‌ای همرنگ لثه متصل هستند که جنس آن اکرلیکی یا فلزی است. از چسب مخصوص دندان مصنوعی، برای مطابقت پروتزها با فک استفاده می‌شود. در مدل‌های جدیدتر دندان‌های مصنوعی به پروتز انعطاف پذیری متصل می‌شوند. این نوع، به پروتز ژله‌ای معروف است و از رزین بدون رنگ، سبک، منعطف و بادوام ساخته می‌شود.

مقایسه ایمپلنت و دندان مصنوعی

برای مقایسه دندان‌های مصنوعی و ایمپلنت می‌توان مزایا و معایب ایمپلنت را نسبت به دندان مصنوعی، به صورت زیر شرح داد:

مزایای ایمپلنت نسبت به دندان مصنوعی

1. احتمال موفق شدن ایمپلنت حدود نود درصد است که برای دندان مصنوعی این احتمال بسیار کمتر خواهد بود.
2. دوام ایمپلنت در حد بیست سال و بیشتر است ولی دندان مصنوعی طول عمر حدودا پنج ساله دارد و باید بعد مدت کوتاهی جایگزین شود. برای ایمپلنت تحمل درد و مشکلات و هزینه برای یکبار انجام می‌شود در حالی که برای دندان مصنوعی هر چند سال تجدید خواهد شد.
3. نگهداری از ایمپلنت مشابه دندان واقعی است و با نخ دندان و مسواک انجام می‌شود ولی دندان مصنوعی باید از دهان خارج و شسته شود. در طول شب نیز باید در آب قرار گیرد.
4. ظاهر ایمپلنت کاملا مشابه دندان طبیعی است در حالی که دندان مصنوعی به سادگی قابل تشخیص است.
5. عملکرد ایمپلنت مانند دندان واقعی است و به دلیل اتصال مستحکم به استخوان فک، امکان بیرون آمدن و لغزش ندارد.

معایب ایمپلنت نسبت به دندان مصنوعی

1. ایمپلنت به دلیل ساخته شدن از تیتانیوم گران قیمت است ولی دندان مصنوعی قیمت بسیار کمتری دارد.
2. کاشت ایمپلنت را نمی‌توان گزینه‌ای برای همگان در نظر گرفت زیرا مستلزم داشتن لثه و استخوان‌های سالم است. در صورتی که دندان مصنوعی را می‌توان برای کسانی که لثه‌های تحلیل رفته دارند هم تجویز کرد.
3. فرد داوطلب ایمپلنت نباید دچار بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل نشده، آریتمی قلبی، پوکی استخوان شدید، بیماری‌های خودایمنی، ام‌اس، سرطان استخوان و ایدز باشد. دندان مصنوعی ازین لحاظ محدودیتی ندارد.
4. طول دوره اجرای ایمپلنت طولانی است ولی دندان مصنوعی در بازه زمانی کوتاهی ساخته شده و قابل استفاده است.

جمع‌بندی

با بررسی مزایا و معایب ایمپلنت در مقایسه با دندان مصنوعی، به صورت خلاصه می‌توان گفت ایمپلنت به مراتب انتخاب بهتری است. اگر فردی بتواند از پس هزینه بالای آن برآید و مشکل و بیماری خاصی نداشته باشد، ایمپلنت با ماندگاری زیاد و ظاهر و عملکردی کاملا مشابه دندان طبیعی، بهترین انتخاب موجود در حال حاضر است.