اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
اختلالات شخصیتی گستره و تنوع بسیار وسیعی دارند. از اختلالات مرزی گرفته تا دوری‌جو، نمایشی، خودشیفته، وابسته، وسواسی، ضد اجتماعی و... یکی از شایع‌ترین اختلالات شخصیتی اختلال پارانوئید بوده که به عنوان یک اختلال غیر عادی در نظر گرفته می‌شود. عارضه‌ای که باعث شده فرد بیمار رفتارها و واکنش‌هایی عجیب و غریب از خودش نشان دهد تا جایی که این رفتارها کاملا برای دیگران غیر طبیعی هستند. این اختلال می‌تواند الگوهای رفتاری و فکری فرد را دچار مشکل کرده و حتی عملکرد او را مختل کند. به علاوه اینکه پارانوئید به عنوان یک بیماری مزمن در نظر گرفته می‌شود. ما در ادامه قصد داریم بیشتر در مورد این اختلال، علل و راه‌کارهای درمانی آن صحبت کنیم. همراه ما باشید.
اختلال پارانوئید چیست؟
اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid personality disorder) که به اختصار به آن PPD هم گفته می‌شود یک وضعیت سلامت روان است که فرد را درگیر بی اعتمادی و سوءظن نسبت به اطرافیان می‌کند، بدون اینکه جایی برای نگرانی و عدم اعتماد باشد. افرادی که درگیر این بیماری هستند دائما مراقب این هستند که از سمت دیگران تحقیر نشوند و بر این باورند تمامی افراد قصد دارند به آن‌ها آسیب برسانند یا حتی آن‌ها را تهدید کنند.
نکته جالب این است که افراد درگیر PPD بر این باور هستند که رفتار و تفکر آن‌ها هیچ مشکلی ندارد و کاملا عادی با مسائل برخورد می‌کنند، در حالی که اینطور نیست.
بد نیست بدانید که این اختلال جز اختلالات غیر عادی یا همان شاخه اختلالات Cluster A دسته‌بندی می‌شود. به طوری که افراد درگیر، رفتار و طرز تفکری کاملا غیر عادی دارند. دقت کنید که بیماران PPD مانند بیماران اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی یا... توهم و هذیان‌گویی را تجربه نمی‌کنند.
اغلب اوقات افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی متوجه علائم و نشانه‌های بیماری می‌شوند. به علاوه اینکه تحقیقات ثابت کرده مردان بیشتر از زنان در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
علت اختلال پارانوئید
محققین هنوز موفق به پیدا کردن یک علت مشخص و واحد برای این اختلال نشده‌اند. با این حال بر این باور هستند که ترکیبی از فاکتورهای بیولوژیکی در بروز این بیماری نقش دارند. متخصصین معتقد هستند که مشکلات دوران کودکی مانند ضعف عاطفی و فیزیکی همگی از جمله مواردی بوده که بهانه‌ای برای شروع علائم PPD در نوجوانی هستند. در نتیجه می‌توان گفت که ترومای دوران کودکی یکی از مهم‌ترین دلایل بروز علائم این بیماری در سال‌های بعد زندگی فرد هستند. علاوه بر این شرایطی دیگری مانند:
- زندگی در خانواده فقیر
- ترومای جدایی و طلاق
- ازدواج نکردن
- سابقه بیماری خانوادگی
- و...
می‌توانند از دیگر فاکتورهای موثر در بروز بیماری باشند.
علائم اختلال پارانوئید کدام‌اند؟
علائم این بیماری رنج بسیار وسیعی داشته و می‌تواند در هر فرد با توجه به شرایط فعلی بیمار به شکلی متفاوت ظاهر شوند. اما به طور کلی رفتارها و تفکر مخرب این گروه از افراد باعث شده که آسیب‌های شدیدی به زندگی شخصی، روابط و زندگی حرفه‌ای‌شان وارد شود. دلیل این امر هم سوءظن و بی اعتمادی به تمامی افراد است. از شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم اختلال PPD می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- شک داشتن نسبت به تعهد به دیگران، وفاداری یا اعتماد کردن به افراد مختلف. این بیماران بر این باور هستند تمامی افراد قصد آسیب رساندن، فریب دادن یا تحقیر کردن آن‌ها را دارند.
- ترس از ارائه اطلاعات زیاد به دیگران دارند. به این خاطر که بر این باور هستند که آن‌ها از این اطلاعات سوء استفاده می‌کنند.
- از دیگران کینه به دل می‌گیرند و به سختی می‌توانند چیزی را فراموش کنند.
- بیش از اندازه حساس هستند و به هیچ عنوان انتقادی را قبول نمی‌کنند.
- دائما نسبت به اینکه شریک زندگی‌شان یا همکاران‌شان به آن‌ها خیانت خواهند کرد فکر می‌کنند.
- در روابط به هیچ عنوان به فرد دیگر نزدیک نمی‌شوند و سعی می‌کنند فاصله خود را رعایت کنند و رفتاری کاملا سرد از خود نشان می‌دهند.
- بر این باور هستند که همیشه حق با آن‌ها است و دیگران هیچ حقی ندارند.
- لجباز هستند و برای هر موضوعی میل به مجادله دارند.
- یک لحظه هم نمی‌توانند آرامش داشته باشند و دائما در حال پرورش فکرهای پوچ خیانت و دشمنی هستند.
تشخیص و درمان اختلال شخصیت پارانوئید
تشخیص این بیماری باید زیر نظر متخصص اعصاب و روان انجام شود. راه‌های متعددی برای تشخیص این اختلال وجود دارد. از شایع‌ترین شیوه‌های تشخیص بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- معاینه بالینی
- بررسی سوابق بیماری‌های گذشته فرد
- بررسی سوابق کاری و تجربه‌های فرد
- بررسی روابط
- پرسش و پاسخ
- بررسی علائم فرد
بعد از تشخیص بحث درمان و کنترل PPD به میان می‌آید. البته که تشخیص درست این اختلال امری بسیار حساس و ضروری است. به این خاطر که با تشخیص درست می‌توان از بهترین راه‌کارهای درمانی بهره گرفت.
به یاد داشته باشید که افراد درگیر PPD به ندرت خودشان به سراغ راه‌کارهای درمانی می‌روند. بلکه اغلب اوقات خانواده، دوستان، همکاران یا افراد نزدیک به آن‌ها سعی می‌کنند آن‌ها را برای درمان به یک پزشک ارجاع دهند. اگر یکی از اطرافیان شما درگیر این اختلال بوده و به دنبال بهترین روانپزشک تهران هستید همین حالا سری به سایت درمانکده بزنید.
به طور کلی روش‌های درمانی این بیماری در چند متد خلاصه می‌شود. از دارو درمانی گرفته تا روان درمانی و درمان‌های شناختی و رفتاری.
داروهایی که برای درمان و کنترل این بیماری تجویز می‌شوند اغلب علائمی مانند افسردگی و اضطراب را کاهش می‌دهند. به علاوه اینکه به منظور کم کردن افکار هذیانی و توهمی از داروهای ضد روان پریشی کمک گرفته می‌شود.
جدای از دارو درمانی جلسات روان درمانی هم کمک بسزایی به فرد می‌کنند. در این جلسات پزشک سعی می‌کند توانایی اعتماد، عزت نفس و روابط اجتماعی فرد را تقویت کند. به علاوه اینکه به او یاد دهد چطور رفتار خود را در شرایط بحرانی و بی اعتمادی کنترل کند. در نتیجه بیماران یاد می‌گیرند چطور رفتارهای مخرب خود را شناسایی کنند و در جهت تغییر آن‌ها تلاش کنند.
علاوه بر روش‌های پزشکی و داروهای شیمیایی، طب سنتی هم در درمان و کنترل علائم این بیماری بی تاثیر نیست. برخی گیاهان دارویی که خاصیت آرامبخش دارند مانند اسطوخودوس، یا دمنوش افتیمون از جمله مواردی هستند که می‌توانند علائم را کاهش دهند و منجر به آرامش خاطر فرد شوند. به طور کلی برای مصرف هر گونه گیاه دارویی یا داروی شیمیایی ابتدا باید با پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید اختلال شخصیت پارانوئید نه تنها به خود بیمار بلکه به اطرافیان او هم آسیب می‌رساند. این اختلال رفتارها و تفکرات مخرب زیادی به همراه دارد که می‌توانند تاثیر منفی بر روی زندگی فرد بگذارند. دقت کنید که روشی قطعی به منظور پیشگیری این اختلال وجود ندارد. با این حال متدهای درمانی کمک بسزایی به کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌کنند. اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید همین حالا سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده علاوه بر داشتن یک مجله پزشکی بروز لیست کاملی از متخصصین را به همراه راه ارتباطی‌شان در اختیار شما قرار می‌دهد. از بهترین دکتر پوست تهران گرفته تا متخصص اطفال و...
آموزش جامع کاشت ناخن با ژل و پودر
علی کاظمی
نویسنده این مطلب
